Rybnicki Festiwal Podróżników "KARAWANA" | 20-21.10.2023

Program 20.10 (piątek):

Część I – dla dzieci i młodzieży:

W piątek o 10:00 zaprosimy najmłodszych na spotkanie z filmem „Podróże kształcą”, które organizujemy wspólnie z Nowymi Horyzontami Edukacji Filmowej. Za sprawą mądrych
i wartościowych obrazów przybliżymy przedszkolakom podróżniczy temat i postaramy się odpowiedzieć na pytanie: dlaczego warto podróżować? Zachęcamy do udziału grupy zorganizowane. Wstęp 5 zł/os.

O 12:30 odwiedzi nas Ola Mae z prezentacją „Rowerzystka z przypadku – europejska pętla z kotem Fryderykiem”.  Wyruszyła w podróż w środku pandemii, żeby w ciągu 13 miesięcy odwiedzić 12 europejskich krajów. Oczarował ją każdy z nich, ale to z południa Włoch przywiozła najcenniejszą pamiątkę swojej rowerowej wyprawy - kota Fryderyka. Z długiej listy błędów, o których nie mówią poważni podróżnicy, Ola bezwstydnie przyznaje się do popełnienia ich wszystkich. Podróżniczka z przypadku, rowerzystka z pasji, kociara z wyboru (oczywiście Fryderyka) - jej wzruszająca i pełna humoru historia wydaje się dziwnie znajoma. Zachęcamy do udziału grupy zorganizowane. Wstęp: 10 zł/os.

Część II

18:00 finisaż wystawy „Patchworki natury”

Anna Bodzek-Sikora - Żorzanka, absolwentka Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego w Katowicach – filia w Cieszynie, a także Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie kierunek – Florystyka. Wykładowczyni, mistrzyni florystyki, członkini Stowarzyszenia Międzykulturowego Maloka. Na co dzień pracuje jako specjalistka sztuk plastycznych w Studio Działań Artystycznych Miejskiego Ośrodka Kultury w Żorach.  

 Od wielu lat prowadzi warsztaty artystyczne, międzykulturowe i florystyczne oraz kursy dokształcające  w dziedzinie florystyki. Zamiłowanie do sztuki i przyrody łączy z niekonwencjonalnym podejściem do upcyklingu i jest to charakterystyczna cecha jej prac prezentowanych na wystawach krajowych i zagranicznych.    

18:30 wernisaż fotografii „Jej wysokość Północ”. 

Anita Horowska - Architektka o północnym sercu. Zbieraczka wspomnień i kadrów z dalekiej Arktyki. Autorka wystaw fotograficznych. Kolekcjonerka prostych historii. Od lat podróżująca po białych, zimnych, odległych regionach. Miłośniczka lodowych polarnych krain. Uczestniczka wielu letnich i zimowych narciarskich wypraw i ekspedycji na Svalbard, Islandię, do Norwegii. 

„Jej wysokość Północ” to osobiste opowieści o Dalekiej Północy. Jak zauważa Szymon Kantorski: „Autorka dzieli się z nami swoimi chwilami wybranymi z kilkunastu wyjazdów i wypraw na Svalbard, Islandię i do Laponii. Dzieli się także swoim przekonaniem, że Północy należy się respekt. Surowa, wymagająca przyroda, skrajne warunki i gwałtowna natura to cechy, jakie tworzą z Północy wymagającą – tytułową Jej Wysokość”.

19:00 projekcja filmu krótkometrażowego „INUSSUK Droga do domu”. Film dokumentalny o pierwszej w historii zimowej wspinaczce wielkościanowej na Grenlandii w 2023 roku.

Akcja filmu toczy się na zachodnim wybrzeżu Grenlandii w czasie kalendarzowej zimy. Dwóch wspinaczy wielkościanowych Marcin Yeti Tomaszewski oraz Paweł Hałdaś planują wytyczyć pierwszą w historii drogę wspinaczkową o tej porze roku. Narracja prowadzona jest przez niezależne głosy- kobiety Inuitki wspominającej swojego ojca, refleksyjnego narratora opisującego obecność wspinaczy wśród zamarzniętych fiordów oraz samych wspinaczy. Film nie przedstawia technicznych aspektów wspinaczki i nie jest również jej kroniką- w zamian opisuje życie wewnętrzne bohaterów, ich refleksje w trakcie wyprawy. Tytułowy Inussuk jest rodzajem rzeźby tworzonej przez Inuitów poprzez układanie kamieni w taki sposób, by ich stos przypominał stojącego człowieka. Inussuk ma znaczenie praktyczne – służy jako drogowskaz. Inussuk może wskazać również drogę przez życie, drodze powrotnej do domu spełniając swoje mistyczne przeznaczenie.

Produkcja: Kamera Jazda, Marcin Tomaszewski, Fundacja START

Scenariusz: Marcin Tomaszewski

Reżyseria: Marcin Tomaszewski, Gosia Ochnicka, Wojciech Wysocki.

Wstęp na część II (wernisaż, finisaż i projekcja filmu) bezpłatny.

Program 21.10 (sobota):

Uwaga! Zaplanowane na 11:00 rodzinne spotkanie podróżnicze z Mateuszem Świstakiem zostało odwołane. 

Prezentacje podróżnicze:

Karnet: 40 zł / 32 zł z Rybką.

godz. 14:00 Iwona Żelazowska „Kraina wielu bogów. Meksyk. Gwatemala. Kostaryka”

Iwona Żelazowska (wcześniej: Iwona Szafrańska) – absolwentka Akademii Muzycznej we Wrocławiu, krytyk muzyczny, dziennikarka, pasjonatka podróży. Miłośniczka i propagatorka kultur latynoamerykańskich. Od kilku lat prowadzi cykliczne „spotkania z podróżą”, w trakcie których opowiada o Meksyku, krajach Ameryki Środkowej i Południowej. Autorka książki popularnonaukowej „KRAINA WIELU BOGÓW. Meksyk. Gwatemala. Kostaryka” (Wydawnictwo Universitas, 2022 rok).

W trakcie spotkania opowiem o krajach opisanych w mojej książce; opowiem o ich historii i współczesności, o kulturze, a przede wszystkim o fascynującym mnie synkretyzmie religijnym, który jest głównym tematem mojej książki. Opowiem o kulcie Świętej Śmierci, o barwnych obchodach Dnia Zmarłych, którego atmosfera jest diametralnie różna od tej którą my znamy, o kościołach synkretycznych, w których obok ołtarza głównego szamani odprawiają swoje rytuały... i jeszcze o wielu innych przejawach synkretyzmu religijnego, które dla nas Europejczyków niejednokrotnie są zaskakujące, przerażające a nawet gorszące... 

godz. 15:30 Naprzeciw Światu, czyli Aga i Piotrek „Kolumbia na przekór stereotypom”

Kolumbia to kraj poturbowany, zmagający się ze złą sławą, ale jednocześnie kraj wielkiej przemiany i otwierający się na świat. To kraj wyjątkowych ludzi, pięknej przyrody i niezwykłej różnorodności. Od ośnieżonych 5-cio tysięczników, po karaibskie tropiki. Od dziewiczej puszczy, po wielkomiejską dżunglę. Od kultury rdzennych mieszkańców po sztukę nowoczesną. Podczas naszego spotkania chcielibyśmy pokazać Wam, co ma do zaoferowania Kolumbia i że podróżując z głową, można z niej wrócić całym i zdrowym, bogatszym o nowe przyjaźnie i zauroczonym wyjątkowością tego kraju.

godz. 17:00 Anna Kluczyk i Joanna Kozera (Solo Jolo) „A nie boisz się tak sama? Kobieta w solo podróży - fakty, mity i porady, jak to zrobić z głową.”

Wszystko, co chciałybyście wiedzieć o podróżowaniu w pojedynkę, ale boicie się/wstydzicie się zapytać. Założyłyśmy Solo Jolo w wyniku wielogodzinnych rozmów o naszych podróżach i niezliczonych sytuacji, kiedy tłumaczyłyśmy, dlaczego w pojedynkę, czy się nie boimy, czy nam nie smutno, przed czym uciekamy. Na spotkaniu opowiemy o tym wszystkim i o tym, dlaczego podróżowanie solo jest dla nas tak ważne, co nam daje, a co odbiera, obalimy kilka mitów, lęków, niepewności czy stereotypów związanych z kobiecymi podróżami w pojedynkę. Podzielimy się również sprawdzonymi na własnej skórze poradami, jak się zabrać za organizację takiego wyjazdu, jak zadbać o bezpieczeństwo, co spakować, gdzie jechać.

Spotkają się z Wami:

Anna Kluczyk - solo vanliferka, solo działkowczyni, solo przedsiębiorczyni. Niegdyś trzymająca się kurczowo maminej spódnicy, lubi powtarzać, że eksploratorką czy podróżniczką nie trzeba się urodzić ani wzrastać w takiej rodzinie. Solo podróże rozpoczęła od małych wyjazdów po kraju, dołączania do grup i innych podróżników. Twierdzi, że magia podróży w pojedynkę dzieje się podróżując z plecakiem przez Nepal, jak i przemierzając vanem pojezierze brodnickie.

Joanna Kozera - organizatorka bliskich i dalekich solo podróży oraz mikrowypraw po Polsce, szczególnie Puszczy Kampinoskiej. Kilka lat temu zostawiła wszystko i wyjechała na roczne stypendium do Indonezji studiować sztukę tradycyjną w Yogyakarcie. Częste wyjazdy w głuszę, do lasu, czy w góry pozwalają jej nie zatracić instynktów, które gubimy żyjąc w miastach. Uważa, że z samodzielności, "solowości" się nie wyrasta, nie ma kroku wstecz, co, jak wszystko, ma swoje blaski i cienie.

Solo Jolo to inicjatywa założona w 2020 roku, wzmacniająca kobiety w każdym wieku do samodzielnego działania, podróżowania i spędzania czasu.

Chcemy sprawić, żeby kobiety czuły się pewniej w byciu solo, niezależnie od statusu osobistego czy majątkowego. Organizujemy wydarzenia, pokazy, dyskusje i warsztaty, dzielimy się historiami, motywujemy i inspirujemy. Znajdziecie nas na IG (@solo__jolo) oraz Facebooku (@solojolo2020).

godz. 18:30 Krzysztof Lewicki „Duch arktycznego nomady”

Mrok. Mróz. Samotność.

Starcie z demonami, tak licznie zamieszkującymi odległą tundrę i dziką tajgę. 

Nie bez powodu Saamowie, czyli tysiącletni mieszkańcy europejskiej północy - wędrowcy przemierzający bezkresne tereny wraz ze swymi reniferami, zawsze rozkładając w danym miejscu obóz, w pierwszej kolejności zwracali się z pytaniem i modłami do duchów lasu o zgodę na nocleg. Kto tego nie zrobił lub postanowił rozbić obozowisko w nieodpowiednim miejscu, skazany był na gniew demonów.

Nie tylko szamani kontaktowali się z duchami, nie tylko oni wyczuwali energię miejsca. Każdy wędrowiec wyuczył się tej nietypowej odmiany empatii, dzięki której mógł czuć więcej niż inni.

Wchodząc w daleką Arktykę i dziką leśną otchłań należy być gotowym, że nie tylko wyzwaniem będzie przyroda, pogoda, warunki oraz nasza zdolność adaptacji oraz wytrzymałość fizyczna.

Przemierzając dotychczas już tysiące kilometrów Arktyki, Krzysztof Lewicki postanowił ruszyć w okresie, gdy nawet Saamowie unikają jak mogą tych właśnie dróg, w tym momencie roku. Pierwszy etap zimy to zawsze mierzenie się z prędko zapadającą ciemnością, puszystą i zmrożoną strukturą śniegu, niepewną pogodą i gwałtownie zmieniającymi się warunkami.

Skuta mrozem Laponia i samotny podróżnik, zapadający się w puch, zakładający obozowiska przy trzydziestostopniowym mrozie, pozbawiony nowoczesnego sprzętu i profesjonalnych ubrań.

Zdany na siebie, walczący z zimą, ciężkim terenem i upiorami wyobraźni, rodzącymi się w mroku i samotności. Nadchodziła noc polarna, światło dostępne było tylko kilka godzin w ciągu dnia, reszta spowita była ciemnością i przerażającą ciszą.

Krzysztof wrócił do fińskiej tajgi, by sprawdzić, czy człowiek jest w stanie przetrwać trzy tygodnie w lesie bez profesjonalnego sprzętu w najtrudniejszym okresie wczesnej zimy.

Wędrował w stylu traperskim, skromnym odzieniu z ciężkim plecakiem pełnym prowiantu i ograniczonym sprzętem. Towarzyszami mu były renifery i wilki, które nie odstępowały na krok. Zasypiał otulony bezdenną ciszą, w mroku rozświetlonym co jakiś czas migoczącą nad głową zorzą polarną. Spał w chatach traperskich, pod tarpem lub wykopanej samodzielnie jamie śnieżnej. Wędrował w przestrzeni, ale i w głąb siebie, tam, gdzie nieustannie toczą walkę dwa wilki – dobry i zły. Łagodny i wściekły. Bezlitosny i wrażliwy. Bohaterski i tchórzliwy. Wiedział, którego ma karmić. Choć wyzwanie okazało się większe niż mógł przewidzieć.

Zjednoczył się z naturą, której stał się nieodłącznym elementem.

Przetrwał.

To największe osiągnięcie w obliczu podjętych wyzwań.

Prelekcja inna niż wszystkie. Jej słowa, obraz, emocje będą długo jeszcze kołatały w głowie. Naładowana emocjami opowieść, która naturalnie zmusza do przemyśleń.

Krzysztof Lewicki – podróżnik zimowy, instruktor survivalu, grafik komputerowy, autor artykułów do największych magazynów podróżniczych w Polsce takich jak National Geographic Traveler Polska, Kontynenty, Rowertour i inne. Za pionierską ekspedycję zimową na rowerze tandemie z narzeczoną i psem alaskanem malamutem z Polski na Przylądek Północny i z powrotem oraz kilkumiesięczne życie z Saamami zostali nominowani do „Podróży roku” National Geographic. Jego wyprawy cechuje niezaprzeczalna autentyczność i nietypowy styl wypraw - bardzo często pionierskich, w stylu traperskim, pełne silnych emocji. Prowadzi badania zmian psychologicznych zachodzących w wędrowcach poddanych długotrwałym ekstremalnym warunkom w oparciu o obecność w charakterystycznej przestrzeni jaką jest Arktyka. Na co dzień zabiera grupy dzieci do lasu, by pokazać im Dziką Drogę życia, ucząc jak wykorzystać bezcenne dary natury.

godz. 20:00 Krzysztof Story: Kropla w morzu – podróż nad Morze Aralskie w poszukiwaniu wody

Wyprawa nad Morze Aralskie to opowieść nie tylko o jednej z największych katastrof ekologicznych XX wieku, ale przede wszystkim punkt wyjścia do mówienia o coraz bardziej naglącym problemie wody. Bo historia Morza Aralskiego to nie jest historia sprzed 50 lat – ona się zdarza i dziś, i w wielu krajach.

Wybraliśmy rowery, żeby móc samodzielnie dotrzeć nad dawne i obecne brzegi Morza Aralskiego, od strony uzbeckiej i kazachskiej. Rower odejmuje też oficjalności, a to wciąż jest nieprawdopodobnie wrażliwy temat na miejscu, o którym nie rozmawia się otwarcie. Zebrany materiał reporterski przerósł nasze oczekiwania. Dopisaliśmy nowy rozdział o najnowszych działaniach na dnie morza.

Fotografując pozostałości Morza Aralskiego – piękne, z imponującymi zachodami słońca, spokojne, jak to nad morzem – łatwo zapomnieć, że to miejsce katastrofy, łatwo dać się omamić ładnym obrazkom. O rozmiarze tragedii przypomina gruba warstwa soli i pestycydów na ziemi, bagniste, śmierdzące brzegi i opuszczone wioski rybackie. A gdzieniegdzie i wielkie, nowoczesne instalacje montowane właśnie na aralskich pozostałościach.

Wyjazd miał też aspekt przygodowy, wyprawa rowerami przez stepy jest wyzwaniem samym w sobie – logistycznym i kondycyjnym. Stepowe drogi są piaszczyste, suche, nieoznaczone. Dziesiątki wyjeżdżonych w różnych kierunkach ścieżek utrudniają nawigację. Jeżdżenie rowerem w takich warunkach najbardziej utrudnia konieczny zapas wody.

Krzysztof Story - reporter „Tygodnika Powszechnego”. Pisze o kwestiach społecznych i relacjach człowieka z naturą. Wraz z Wojciechem Jagielskim prowadzi podkast Jagielski Story o wydarzeniach i polityce zagranicznej. Piękno przyrody przedkłada nad każde inne. Wspina się, podróżuje i kolekcjonuje zdjęcia napisów na murach. Autor książki “Stąd. 150 drzwi pod jednym adresem”. Zdjęcia i teksty publikuje też na www.krzysztofstory.pl

Tegorocznej Karawanie towarzyszy spotkanie:

22 października 2023 r. (niedziela)

godz. 16:00 Prelekcja Jerzego Kapłona Prezesa Zarządu Głównego PTTK: „Towarzystwo Tatrzańskie –Polskie Towarzystwo Tatrzańskie 1873 – 1950 zarys dziejów. 150 lat zorganizowanej turystyki polskiej.” Wstęp wolny.

Z okazji jubileuszu TT-PTT-PTTK powstała wystawa pokazująca historię Towarzystwa będzie ją można oglądać  na rybnickim Rynku od 14 października 2023 r. a w trakcie trwania Rybnickiego Festiwalu Podróżniczego KARAWANA w ogrodzie społecznym przy Domu Kultury w Rybnik-Chwałowicach.